Klauzule to różnego rodzaju postanowienia, warunki lub zastrzeżenia, które zawarte są w umowie. Dzięki nim można sprecyzować prawa oraz obowiązki każdej ze stron. Większość z nich jest zgodna z literą prawa, jednak w zapisach znaleźć można klauzule abuzywne, nazywane także niedozwolonymi i zakazanymi. Czym są? Czego dotyczą? Jakie skutki rodzi zawarcie umowy, która zawiera takie zastrzeżenia?
Klauzule abuzywne — co to?
Zgodnie z prawem cywilnym wszystkie umowy zawierane w Polsce mogą określać dowolnie stosunki pomiędzy jej stronami, gdy ich treść lub cel nie sprzeciwiają się naturze stosunków i zasad współżycia społecznego. Pojęcie klauzul abuzywnych związane jest z umowami, które zawierane są w obrocie konsumenckim (B2C), gdy nie posiada ona charakteru zawodowego. Są to wszelkiego rodzaju zapisy, które w rażący sposób naruszają interesy konsumenta, są sprzeczne z dobrymi obyczajami. Określenia te nie zostały w żaden sposób uzgodnione z klientem — zawarta została umowa adhezyjna, bez możliwości negocjacji. Ich skutkiem jest naruszenie równorzędności stron stosunku — mogą być związane zarówno z kwestiami majątkowymi, jak i niemajątkowymi. Szczegółowo klauzule abuzywne w artykułach tłumaczy www.zwrotubezpieczenia.pl, gdzie skupiono się na kwestiach związanych z ubezpieczeniem niskiego wkładu. Poniżej znaleźć można bardziej rozbudowany przykładowy katalog tego typu zapisów.
Przykłady klauzul abuzywnych
Warto zaznaczyć, że nie istnieje zamknięty katalog, z którego jasno wynika, które zapisy w umowach to klauzule abuzywne, a które nie. Warto jednak wiedzieć, że w Kodeksie cywilnym oraz wyrokach UOKiK znaleźć można najczęściej stosowane wyrażenia. Zaliczyć można do nich zgodnie z art. 385(3) KC m.in.:
- wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności względem konsumenta za niewykonanie albo nienależyte wykonanie zobowiązania,
- zezwolenie kontrahentowi na przeniesienie na klienta praw i przekazanie mu obowiązków wynikających z umowy bez jego zgody,
- uzależnienie zawarcia umowy od przyrzeczenia przez konsumenta podpisywania w przyszłości dalszych kontraktów podobnego rodzaju,
- pozbawienia konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia,
- nałożenia na konsumenta obowiązku zapłaty konkretnej kwoty w przypadku rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy,
- wyłączenia obowiązku zwrotu uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania,
- zastrzeżenie jedynie dla kontrahenta uprawnienia do wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia,
- wyłączenie jurysdykcji sądów polskich lub poddania sprawy pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego bądź zagranicznego albo innego organu,
- narzucenia rozpoznania sprawy przez sąd, który zgodnie z literą prawa nie jest miejscowo właściwy.
W przypadku podejrzenia, że w umowie zawarta została klauzula abuzywna, należy złożyć do rozpatrzenia przez UOKiK zawiadomienie na piśmie. W przypadku zawarcia w kontrakcie zapisu wpisanego już do rejestru klauzul zakazanych konieczne jest postępowanie sądowe mające na celu wyjaśnienie sprawy. Wykazanie abuzywności zapisu skutkuje całościową nieważnością umowy. Co ważne, po wykluczeniu niezgodnych zapisów może ona nadal funkcjonować jeżeli jest to możliwe bez dodawania jakichkolwiek sformułowań.
Artykuł partnera
Komentarze (0)